16. YÜZYILDA HALEP EYALETİNDE TÜRKMEN AŞİRETLERİ VE ANADOLU'YA GOÇ EDEN OBALAR
Halep eyaleti 1516 yılında, Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı devletinin topraklarına katılmıştı. Daha önce beş yüz yıl Memluklar, Eyyubiler, Fatimiler'in idaresinde kalmıştı. Halep eyaletinin sınırları bugünkü Adana vilayetinden başlayıp Antep, Maraş, Malatya, Adıyaman ve Urfa'nın büyük bir kısmını kapsıyordu. Halep Türkmenleri de bu bölgelerde çok sayıda köy ve kasabalar kurdular. Bir kısmı da yazın yaylak olarak kullandıkları Sivas, Yozgat, Çorum, Amasya, Tokat, Samsun bölgesine yerleştiler.
16. yüzyılda Halep eyaletindeki Türkmen aşiretleri ile ilgili en geniş bilgiler Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünün yayınladığı 1536 tarihli 397 nolu Tahrir defterinde yer almaktadır. Bu esere katkıda bulunan, emeği geçen herkesi saygı ve hürmetle selamlıyoruz. Eserde, Türkmen aşiretlerinin kabile ve obaları tablolar halinde verilmiş. Biz de eserde yer alan tabloları aynen sunuyoruz. Tablolarda, 1518- 1584 yılları arasında aşiretlere bağlı cemaatlerin sahip oldukları erkek nüfus (hane) ile koyun sayıları yer almaktadır. Yararlı olması dileği ile.
Saygılarımla.
Hamdullah Dedeoğlu.
22.06.2022.
HALEP EYALETİNDEKİ KONAR-GÖÇER TÜRKMEN TAİFELER
İNALLU TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER
KÖPEKLÜ AVŞAR TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER
GÜNDÜZLÜ AVŞAR TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER
BEYLİK AVŞAR TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER
HARBENDELÜ TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER
EYMİRLİ TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER
Yukarıdaki tablolarda yer alan cemaatler yakından incelendiğinde, bazılarının daha sonra yapılan sayımlarda Halep eyaletinde yer almadıkları görülmektedir. Bu durum da yukarıda belirttiğimiz görüşümüzü doğrulamaktadır. Yani, Halep'teki sayımlarda yer almayan aşiret ve cemaatlerin yaylak olarak kullandıkları bölgelerde yerleşik düzene geçtiklerini göstermektedir. Bu aşiret ve cemaatlerden iç Anadolu, doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu bölgelerine yerleştiklerini tespit ettiğimiz obalar şunlar:
BEYDİLİ TAİFESİNE BAĞLI OLAN CEMAATLER:
--ATGÜDENLER-BOY BEYLERİ: 129 hane, sahip oldukları koyun sayısı 11.443. 1550'den sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--BALABANLI: 100 hane, 1526 'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--BEKİRLÜ: 9 hane, 1526 'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--BEYDİLİ: 260 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--ÇAVUNDUR: 15 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--KÜRTLER: 226 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--KÜÇÜK KARACALU: 22 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--TATALU: 129 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yoklar.
İNALLU TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER:
--ALAYUNDLU: 52 hane, sahip oldukları koyun sayısı 4292, 1536'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--AYKUDLU: 7 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--BOZCA DUMANLU: 15 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--YENİ KARALI: 14 hane, 1536'dan sonra yoklar.
--İNALLU: 50 hane, sahip oldukları koyun sayısı 8282. 1536'dan sonra görünmüyorlar.
--SEVİNDİK OBASI: 18 hane, sahip oldukları koyun sayısı 1500. 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--SAD LEBENLÜ: 30 hane, 1550'den sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
KÖPEKLÜ AVŞAR TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER:
--AYDOĞMUŞ BEYLÜ: 49 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--GÖKÇELÜ: 40 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--ALPLU: 81 hane,1536'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--BALABANLU: 38 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--DELİLER CEMAATİ: 24 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--DOYRANLU : 101 hane, sahip oldukları koyun sayısı 18.218. 1536'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--KUYUMCU: 12 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--KÖPEKLÜ: 72 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
GÜNDÜZLÜ AVŞAR TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER:
--BEKMEZLÜ: 11 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--ÇORABOĞLU: 29 hane, sahip oldukları koyun sayısı 3542. 1536'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--DÖNGELLÜ-DELİLER: 36 hane, 1526'dan sonra yoklar.
--KARA YUVALU: 156 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
BEYLİKLİ AVŞAR TAİFESİNEBAĞLI CEMAATLER:
--KEÇEBEYLÜ: 92 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--BEYLİKLÜ: 183 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--HABİLLİ: 19 hane, 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--İSLAMLU: 24 hane, sahip oldukları koyun sayısı 2500. 1536'dan sonraki kayıtlarda bulunmuyorlar.
HARBENDELÜ TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER:
--BAYRAKLU: 11 hane, sahip oldukları koyun sayısı 1344. 1550'den sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--DİŞİRCİ CEMAATİ: 17 hane, sahip oldukları koyun sayısı 470. 1536'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--HARBENDELÜ: 220 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--KARAHİSARLU (KARASARLU): 29 hane, sahip oldukları koyun sayısı 191. 1536'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--KASIM HACILI: 18 HANE, 1536'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--MISIR HOCALI: 19 hane, sahip oldukları koyun sayısı 1970. 1536'dan sonra görünmüyorlar.
--SOYLADI CEMAATİ: 34 hane, sahip oldukları koyun sayısı 1362. 1536'dan sonraki kayıtlarda yoklar.
BAYAD TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER:
--ALİ HAN HACILI: 51 hane,sahipoldukları koyun sayısı 2.403. 1536'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--BAYAD CEMAATİ: 23 hane,1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--BEÇİLİ: 11 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--BELÜKLÜ: 31 hane, 1518'den sonraki sayımlarda yoklar.
--BUDAKLAR: 36 hane, 1518'den sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--ÇALIŞLU: 75 hane, sahip oldukları koyun sayısı, 10.400. 1550'den sonraki kayıtlarda yer almıyorlar.
--ÇEÇELÜ: 8 hane, sahip oldukları koyun sayısı 1.900. 1550'den sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--DÜZGÜNLÜ: 16 hane, sahipoldukları koyun sayısı 2.266. 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--GEDİKLER: 9 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--GENÇLÜ: 20 hane, sahip oldukları koyun sayısı 2.899. 1536'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--GÖKÇELÜ: 7 hane, sahipoldukları koyun sayısı 250. 1536'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--İLİKBEY HACILI: 24 hane, sahip oldukları koyun sayısı 1775. 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--KARKIN: 139 hane,sahip oldukları koyun sayısı, 24.576. 1526'dan sonraki kayıtlarda bulunmuyorlar.
--MAHMUDLU: 39 hane, sahipoldukları koyun sayısı, 8.333. 1536'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--MELİK HACILI: 76 hane, sahip oldukları koyun sayısı 12.300. 1518'den sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--ÖDEMİŞLİ: 36 hane, sahip oldukları koyun sayısı 6.239. 1550'den sonraki sayımlarda yoklar.
--PEHLİVANLI: 220 hane,sahipoldukları koyun sayısı 30.215. 1550'den sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--ŞARKLULAR: 28 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
EYMİRLİ TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER:
--ABUREZZAK BİN BİN EBU BEKİR KETHUDA: 121 hane, 1518'den sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--ACIRLI: 4 hane, 1518'den sonraki sayımlarda yoklar.
--ASAF KETHUDA: 80 hane, 1518'den sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--BEĞMİŞLÜ: 35 hane, 1518'den sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--DÜNDARLU: 11 hane,1518'den sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--KARAGÖZLÜ: 55 Hane, sahip oldukları koyun sayısı 16.609. 1536'dan sonraki kayıtlarda görünmüyorlar.
--KILLU: 107 hane,sahip oldukları koyun sayısı 23.085. 1536'dan sonra yoklar.
--KORKMAZ KETHUDA: 121 hane, 1518 yılından sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--SEVİNDİK-KAYALU: 90 hane, 1518 yılından sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--HIZIR İLYASLI: 19 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
PEÇENEK-ŞAH MELİKLÜ TAİFESİNE BAĞLI CEMAATLER :
--AHMET KETHUDA: 57 hane, 1526'dan sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--ALİ KETHUDA: 109 hane, 1526 yılından sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--PEÇENEK: 48 HANE, 1536 yılından sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
MÜTEFERRİK CEMAATLER:
--ACURLU : 52 hane, sahip olduğu koyun sayısı 7.900. 1536 yılından sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--ŞAM ACURLUSU. 90 hane, sahip olduğu koyun sayısı 15.923. 1536'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--ŞARK ACURLUSU: 118 hane, sahip oldukları koyun sayısı 15.345. 1536 yılından sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--AŞIKLU: 32 hane, sahip oldukları koyun sayısı 2.399. 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--ARABLAR:7 hane, sahip oldukları koyun sayısı 854. 1550'den sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--BAHADIRLU: 112 hane, sahip oldukları koyun sayısı 6.621. 1536 yılından sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--ACURLU: 51 hane, sahip oldukları koyun sayısı 8.257. 1536'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--ÇALIŞLU: 169 hane, sahip oldukları koyun sayısı 10.221. Bir kısmı 1526, diğer kısmı 1536'dan sonraki sayımlarda yoklar.
--ÇOMAKLU-KARA KOYUNLU: 75 hane,1526 yılından sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--DIMIŞKLI: 9 hane, 1550 yılından sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--İSLAMLU: 5 Hane, sahip oldukları koyun sayısı 610. 1536'dan sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--EYMİR: 293 hane, 102 hanesi 1526, 191 hanesi 1550'den sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
--EYMİR KAYSARLU: 155 Hane,sahip oldukları koyun sayısı 15.560. 1536 yılından sonraki sayımlarda bulunmuyorlar.
--KARAGÖZLÜ EYMİR: 45 hane, 1550 yılından sonraki sayımlarda yoklar.
--KARA YUVALU: 156 hane, 1550 yılından sonraki sayımlarda görünmüyorlar.
--KURTBEYLİ: 5 hane, 1525'dan sonraki sayımlarda yer almıyorlar.
Obaları ile birlikte başka yerlere göç edenlerin dışında, bağlı oldukları aşiret ve cemaatten ayrılıp Anadolu'nun her tarafına dağılan çok sayıda konar-göçer bulunmaktadır. Bunları takip etmek zor olduğundan, onları makalemizin dışında tuttuk. Bunun bilinmesinde yarar görüyoruz.
Saygılarımla.
NOT: Tablolarda nefer olarak belirtilen hanenin sorumlusu olan erkektir. Bir hanenin nüfusunu ortalama beş yada altı kişi olarak görmek gerekir.
.jpg)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.