MACARİSTAN’DA TÜRBESİ OLAN MERZİFON'LU “GÜL BABA” KİMDİR ?

MACARİSTAN’DA TÜRBESİ OLAN MERZİFON'LU “GÜL BABA” KİMDİR ?

Macaristan’nın başkenti Budapeşte’de türbesi bulunan “ Gül Baba” kimdi ? Merak etmiştim. İsminden Bektaşi babası olduğunu tahmin etmiştim. Ancak Merzifon doğumlu olduğunu öğrenince merakım iyice arttı. Araştırmalarım sonunda en ciddi bilgilere Amasya’lı hemşehrim ve gazeteci meslektaşım Hüseyin Menç’in kaleme aldığı “ TARİH İÇİNDE AMASYA” isimli eserinde ulaştım. Amasya’nın tarihi hafızasını kayda almasından dolayı kendisine teşekkürlerimi iletiyorum. Sayın Menç’in kitabında yer alan bilgiler kısaca şöyle:

Evliya Çelebi’nin babasından naklettiğine göre, Gül Baba Merzifon’lu bir Bektaşi (Alevi) dervişidir. Veli Baba dergahında bulunan secereye göre, soyu Hz. Hasan'a dayanmaktadır. Başlığına sürekli sarı-kırmızı  gül takması ndeniyle “ Gül Baba “ ismiyle anılmıştır. Fatih Sultan Mehmet, II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman döneminde savaşlara katılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman’nın emriyle 1531-1541 yılları arasında Budin'de kalmıştır. Gül Baba  Macar ve Türk halklarının dostluğunu geliştirmek için çalışmış, 1541'de Budin'de vefat etmiştir.  Mezarı Budapeşte’nin Tuna nehri yakınlarındaki bir tepenin üzerindedir.  Budin valisi Mehmet paşa tarafından mezarın üzerine türbe yaptırılmıştır. Türbe II. Abdülhamit tarafından 1885’de kendi parası ile onarılmıştır. 1916 yılında Prof. Dr. İstvan Müller türbeyi yeniden restore ettirmiştir. Gül Baba türbesi 2. dünya savaşında zarar gördü. Bunun üzerine, Macar hükümeti türbeyi yeniden onardı. Türbenin Sandukasının örtüsü de 1973 yılında Türkiye tarafından gönderildi.

Evliya Çelebi Gül Baba için şu beyitleri yazmıştır:

Aşık ve sadıkınım, ettim ziyaret ben geda.

Bülbül-i güya gibi efgan idem ey Gülbaba.

Gül-i gülzar-ı hakikat ve Hüda.

Kutb-u aktab-ı Budin ey Gülbaba.

Baba bir kan-ı kerem sultandır,

Değil elbette tehi pir-u geda.

Merzifon’dan gelerek tuttu vatan.

Şeh Süleyman zamanı Güllübaba.

*Geda: yoksul-fakir

**Efgan : feryat-figan

***Gülzar: gül yanaklı- pembe yanaklı

**** Aktab: Aziz-efendi

Gül Baba’nın hayat hikayesi Macar besteci Hurszka Jenno tarafından 1982 yılında opera haline getirildi. Opera ayrıca plak olarak da satışa sunuldu ve çok ilgi gördü.

Gül Baba türbesi 2018 yılında TİKA  ve Macaristan Ulusal Varlık Yönetimi  tarafından yeniden restore edildi. Türk-Macar dostluğunun geliştirilmesi için  "Gül Baba Vakfı" kuruldu. Vakıf başkanlığına da iş adamı Adnan Polat seçildi. Gül  Baba türbesine Macaristan hükümeti tarafından  ayrıca müze statüsü de verildi. 

Bektaşi Babası hemşehrimiz Gül Babayı 478 yıl sonra biz de tekrar saygı ve minnetle anıyoruz. Mekanı cennet olsun diyoruz.

*İşadamı Sayın Adnan Polat'a Gül Baba türbesinin yenilenmesi için yaptığı katkılardan dolayı teşekkür ediyoruz.

Saygılarımla.

Hamdullah Dedeoğlu.

25.05.2019