MAMALU AŞİRETİNE BAĞLI CEMAATLER VE İSKAN EDİLDİĞİ BÖLGELER

MAMALU-MAMALI  AŞİRETİNE BAĞLI CEMAATLER VE İSKAN EDİLDİĞİ BÖLGELER

Önceki yazılarımızda Boz Ulus’a bağlı olan aşiretleri ele almıştık. Bugün ki makalemizde Osmanlı belgelerine göre, Boz Ulus’u oluşturan aşiretlerin başında gelen MAMALU aşiretine bağlı Cemaatleri ve iskan edildikleri bölgeleri yazacağız. Konu ile ilgili kaynağımız Cevdet Türkay’ın yazdığı “ OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA OYMAK, AŞİRET VE CEMAATLER” adlı eseri olacaktır. İlgili esere göre, Mamalu aşiretine bağlı Cemaatler şunlardır:

ABDALOĞLU-ABDALLAR: Maraş, Tarsus, Hayrabolu, Rumeli, Kütahya, Erzurum, Adana, Bozok, Biga, Aydın, Çukurova, Zülkadriye, Karaman, Sivas, Rakka. (Abdallar Cemaati Türkman taifesindendir. S. 151)

AKÇALI-AĞCALU: Ankara, Sivrihisar, Kerkük, Yeni il (Sivas), Halep, Bozok, Adana, Yenişehri Fener kazası (Tırhala sancağı) (Akçalı Cemaati, Türkman Yörükanı taifesindendir. S 163)

ALİ BEĞLİ: Adana, Sivas, Sis, Maraş, Rakka, Bozok, Boyabat, Manisa, Ordu, Karahisarı Şarki, Canik, Erzurum, Kars, Ahıska sancağı, Ankara, Kengiri (Çankırı) Divan Emlak kazası (Bozok) İnegöl, Kayseri. (Alibeğli Cemaati, Türkman Yörükanı taifesindendir. S.. 171)

BAKILI : Bozok, Maraş, Rakka, Sığla sancağı. (Bakılı Cemaati, Türkman Yörükanı taifesindendir. s.191)

BECİLİ-BECİLÜ UĞURLU: Bozok, Selmanlu-i Sağir kazası (Bozok) (Becili cemaati, Türkman yörükanı taifesindendir. S. 201)

BERBERLİ: Bozok eyaleti. (Berberli cemaati, Türkman taifesindendir. s. 208)

BOSTANCI-BOSTANLU: Manisa, Saruhan, Adana, Sis, Maraş, Ordu, Niğde, Bozok, Karahisarı Şarki sancağı, Edirne, Zülkadriye, Kırkkilise (Vize sancağı), Seferihisar Günyüzü kazası (Hüdavendigar sancağı) Kayseri. (Bostanlı cemaati, Yörükan taifesindendir. S. 214)

BOSTANLI KILICCILARI: Bozok ve Maraş sancakları. (Yörükan taifesindendir. s. 214)

BUDAKLUCA: Bozok eyaleti. (Türkman yörükanı taifesindendir. s. 222 )

BURCLU: Bozok, Karahisar-ı Şarki sancağı. (Türkman taifesindendir. s. 224)

CA’BER HACILI-NAMI DİĞER URKANBALİ: Bozok eyaleti. (Türkman taifesindendir. s. 229)

CA’FERLİ-NAMI DİĞER KURNA: Bozok, Adana, Tarsus, Niğde, Erzincan, Musevri kazası (Silistre sancağı), Timurhisarı kazası (Siroz sancağı). (Türkman Ekradı taifesindendir. S. 229)

CANKARAN-CANKIRAN: Bozok sancağı, Selmanlı-i Sağir Kazası (Bozok sancağı). (Türkman yörükanı taifesindendir. s. 231)

DAL KILICLI: Sorgun kazası, Sivas, Maraş, Zülkadriye kazası, Emirdağ kazası. (Türkman taifesindendir. S. 263)

ELMA HACILI: Selmanlı-i Kebir ve Selmanlı-i Sağir kazaları (Bozok sancağı). (Türkman yörükan taifesindendir. S. 299)

GÜLABİ UŞAĞI: Mardin, Yeni il (sivas), Bozok, Kemah, Erzincan. (Türkman taifesindendir. (S. 327)

GÖKÇELİ: Adana, Bozok, Mersin sancakları, Zile kazası, Ulaş ve Gökçeli kazası (Tarsusu sancağı), Toyran kazası (Köstendil kazası), Keçiborlu kazası, Sandıklı ve Çölabad kazaları(Karahisarı sahip sancağı), Geyikler kazası (kütahya sancağı), Bergama kazası, Karaman ve Aydın sancakları. (Gökçeli aşireti Türkman yörükanı taifesinden olup, Mamalu aşiretine bağlıdır. (S.322-323)

HAMZABEĞLİ: Bozok, Tarsus, Adana, Kars-ı Meraş, Sivas, Edirne, Kırkkilise (Vize sancağı), Boğazlıyan kazası (Bozok sancağı), Dubneçe kazası (Köstendil sancağı). ( Türkman yörükanı taifesindendir. S. 345)

HASAN KETHUDA: Maraş, Bozok, Zülkadriye kazası. (Türkman yörükanı taifesinden. S. 350)

HORHORLU: Selamanlu-i Sağir kazası (Bozok sancağı). (Türkman yörükanı taifesinden. S. 361)

HÜSEYİN KETHUDA: Halep, Bozok, Yeni il kazası (Sivas). (Türkman taifesinden. S.364.)

İRHA OĞLU SÜLEYMAN: Bozok. (Türkman taifesinden. S. 375)

KAFİR KIRAN-GAVUR KIRANLU: Yeni il kazası (Sivas), Bozok, Sivas, Selmanlu-i Sağir ve Boğazlıyan kazaları (Bozok sancağı). (Türkman taifesindendir. S. 385-386)

KARACA-KARACALU: Maraş, Kilis, Çorum,Kengiri (Çankırı), Halep, Sivas, Adana, Teke, Bozok, Karaman, Aydın, Hamid, Uzeyir, Alaiye (Alanya), Karahisarı Sahib, Kocaeli, Niğde, Rosi kasrı (Silistre sancağı), Usturumca kazası (Köstendil sancağı), Çatalca, Sorgun, Tire, Milan kazası (Kengiri-Çankırı sancağı), Yeni il kazası (Sivas), Eğribucak kazası (Paşa sancağı), Gördes kazası (saruhan sancağı), Düşenbe kazası (Alaiye-Alanya sancağı), Selmanlı sağir kazası (Bozok), Uzunca Abad Hasköy kazası (Çirmen sancağı), Edirne, Zamantı kazası (Maraş sancağı), Antakya, Keskin (Kengiri sancağı), Eyübeli kazası (Aksaray sancağı), Denizli, Lefke kazası, Haruniye kazası (Maraş), Gülşehri kazası (Niğde), Ürgüp kazası (Niğde sancağı). (Karacalu cemaati, Türkman Yörükanı taifesindendir. S. 397)

KARAHACILAR-KARA HACILI: Karsı Maraş, Alaiye, Tarsus, Adana, Teke, Hamid, İçel, Sis, Beğşehri, Saruhan,Sivas, Rakka, Bozok, Aydın, Aksaray, Kayseriye, Kengiri, Niğde, Kilis, Adilcevaz, Bozkır, (Beğşehri sancaği), Kıbrıs, Kusun kazası (Tarsus), Yeni il (Sivas), Manavgat, Selendi (İçel sancağı), Düşenbe (Alaiye sancağı), Silifke, Yüreğir, Kırkkilise (Vize sancağı), İskilip, Saruçam (Adana), Kozan, Çatalca, Şeyhli (Kütahya), Tazkırı(Kütahya sancağı). (Kara hacılı cemaati, Konar-Göçer Türkman taifesindendir. S.404)

KARKALI-KARKILU: Selmanlu-i Sağir kazası (Bozok sancağı), Haymana kazası (Ankara sancağı, Bozok eyaleti) (Türkman Yörükanı taifesindendir. S. 421)

KELLER-KELLÜ: Bozok, Kayseriye, Biga, Sivas, Kilis, Maraş, Rakka, Van, Zamantı kazası (Maraş), Tire (Aydın), Pasinler kazası (Erzurum) (Türkman yörükanı taifesindendir. S.433)

KIZIKLI-KIZIKLAR: Adana, Rakka, Bozok, Sivas, Tarsus, Maraş, Şam, Halep, Karaman, Karahisarı Şarki cancağı, Ediene kazası (Paşa sancağı), Malkara, Yeni il (Sivas), Manyas, Bursa, Rumkal’a kazası (Birecik sancağı), Kars-ı Zülkadriye kazası (Maraş), Yüreğir, Babay-i Atik kazası ( Vize sancağı). (Kızıklı cemaati Konar-Göçer Türkman yörükanı taifesindendir. S. 447)

KIZILLAR-KIZILLI YÖRÜĞÜ: Bozok, Kayseriye, Sivas, Adana, Sis, Maraş, Teke, Hamid, Bolu, Tarsus, İçel, Karaman, Çağlayık, Gümülcüne, Dimetoka, Çerkeş, Honaz, Nablus sancağı (Sayda eyaleti), Homa (Kütahya), Kavala, Larende kazası (Karaman eyaleti), Hezargrad kazası (Niğbolu sancağı), Akdağ kazası (Bozok), Selanik, Karahisarı Şarki sancağı. (Kızıllı cemaati Konar-Göçer Türkman Yörükanı taifesindendir. S.452)

KÖSE KETHUDA: Bozok eyaleti. ( Köse cemaati, Türkman taifesindendir. S.465)

KÖŞKER-KÖŞKERLİ-KÖŞKERHACILI: Tarsus, Adana, Bozok, Maraş, Sis, Halep, Zülkadriye kazası (Maraş eyaleti), Yeni il kazası (Sivas ), Selmanlu-i Sağir kazası (Bozok sancağı) (Köşkerli cemaati Türkman yörükanı taifesindendir. S.466)

LALALI-LALELİ: Maraş, Zülkadriye kazası (Maraş), Ordu, Selmanlu-i Sağir kazası (Bozok sancağı), Kemah (Erzurum sancağı). (Lalalı cemaati, Türkman yörükanı taifesindendir. S.485)

MEHMEDHACILI: Selmanlu-i Sağir kazası (Bozok sancağı). (Türkman yörükanı taifesindendir. S.494)

MUDLUCUOĞLU : Bozok sancağı. ( Türkman taifesindendir. S. 504)

NEZİRLİ: Selmanlu-i sağir kazası (Bozok) (Nezirli cemaati, Türkman yörükanı taifesindendir. S. 516)

SARILAR-SARULU-NAMI DİĞER PENBECİK: Maraş, Kütahya, Adana, Tarsus, Sis, Kayseriye, Kiği, Pasin, Diyarbekir, İçel, Bozok, Karahisarı şarki, Aksaray, Kızılca müsellem mevkii (Çirmen sancağı), Sorgun, Tercan (Erzurum eyaleti), Ulaş kazası (Tarsusu sancağı), Danüşmendli kazası (Karahisarı sahib sancağı), Manavgat, Gülnar (İçel sancağı), Kaş kazası (Teke sancağı), Nusaybin (Diyarbekir eyaleti), Zülkadriye kazası (Maraş), Çorlu kazası. (Sarılar cemaati, Konar, göçer Türkman yörükanı taifesindendir. S. 560-561)

SAZAK-SAZAKLI: Adana, Tarsus, Maraş, Bozok, Yüreğir, Eğrigöz (Kütahya). (Sazaklı cemaati, Türkman yörükanı taifesindendir. S. 565)

ŞAHİNOĞLU: Bozok (Selmanlu-i Sağir kazası). (Türkman taifesindendir. s. 589)

ŞARKLI-NAMI DİĞER KARA ŞARIKLI: Kayseriye, Bozok, Sivas. (Türkman taifesindendir. S. 593)

TURGUDLU: Adana, Bozok, Akşehir, Saruhan, içel, Konya, Sivas, Budaközü kazası (Bozok sancağı), Toran kazası (Köstendil sancağı), Gümülcüne, Kocalı kazası (Bozok) (Turgutlu cemaati, Türkman yörükanı taifesindendir. S.629)

UĞURLU-UĞURLAR: Mudurnu, Maraş, Bozok, Karahisarı şarki, Ermenek, Mud, Göksun, Edirne, Dimetoka, Karahisarı Nallu kazası (Hudavendigar sancağı), Gedegera kazası (Amasya) ( Uğurlu cemaati, Türkman yörükanı taifesindendir. S. 634)

VARSAK-VARSAKLAR: Kırşehir, Bozok, Adana, Karsı Zülkadriye kazası (Maraş). (Varsaklar cemaaati, Türkman yörükanı taifesindendir. S. 643)

YAKUBLU-YAKUBLAR: Sorgun, Selmanlu-i Sağir kazası (Bozok), Çerkeş, Sivas, Diyarbekir, Rakka, Karaman, Payas, Eğin, Kırşehir. (Yakublu cemaati, Konar-göçer Türkman taifesindendir. S.649)

ZEMHERİ: Bozok, Maraş. (Zemheri cemaati, Türkman Yörükanı taifesindendir. S. 669)

MAMALU İSMİ NEREDEN GELİYOR?

Aşiretin bu ismi Erzurum, Erzincan, Divriği bolgesini feth eden Saltuklu beylerinden 2. İzeddin Saltuk'un kızı Mama Hatundan gelmektedir. Saltuklu melikesi, 1191 yılında yönetime gelmiş ve Saltuklu Beyliğini on yıl yönetmiştir. Beyliği, Tercan'dan yönettiği için, Mama Hatundan sonra Tercan, Mama Hatun şehri olarak anılmaya başlanmıştır. Tercan ilçesinin bir mahallesi halen Mamahatun ismini taşımaktadır. Eski  Tercan ya da MAMAHATUN bugünkü Tercan, Otlukbeli, Çayırlı ile Erzurum'un Çat ve Şenkaya ilçelerini kapsıyordu. Bölge Çaldıran savaşindan sonra Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. Osmanlı döneminde de Tercan'a "MAMAHATUN" DENILMEYE devam edilmiştir. Saltuklular dönemindeki aşiretlere ve daha sonra Tercan bölgesini yaylak olarak kullanan aşiretlere bu nedenle "Mamalu" denilmiştir. 16. ve 17. yüzyılda bu aşiretlerin büyük bir kısmı orta ve batı Anadolu'ya yerleşmiştir.

Saygılarımla.

Hamdullah Dedeoğlu

01.10.2018