KUR’AN'DA AKLIN KULLANILMASI VE KADER ANLAYIŞI

KUR’AN'DA AKLIN KULLANILMASI VE KADER ANLAYIŞI

Kur’an’la ilgili olarak yazacağımız bu beşinci makalede, Kur’an’da aklın kullanılması ve kader konularında ne deniliyor, bunu açıklamaya çalışacağız.

Konuyu daha iyi anlayabilmemiz için, önce Kur’an’da aklın kullanılması ile ilgili ayetleri verelim.

ZÜMER SURESİ: 9. Ayet: “ ...Bilenlerle, bilmeyenler bir olur mu ? Ancak AKIL sahipleri bundan öğüt alır.”

17. ve 18. Ayetler : “...Ey Muhammed! Dinleyip de en iyi söze uyan kullarımı müjdele. İşte Allah’ın doğru yola eriştirdikleri bunlardır. İşte onlar AKLI başında bulunanlardır.”

SAD SURESİ: 29. Ayet: “ Ey Muhammed! Sana indirdiğimiz bu kitap kutludur. Ayetlerini düşünsünler, AKLI olanlar ibret alsınlar.”

NAHL SURESİ : 12. ve 13. Ayet: “Geceyi, gündüzü, güneşi, ayı sizin emrinize vermiştir. Yıldızlar da O’nun emrine boyun eğmişlerdir. Şüphe yok ki, bunlarda AKIL eden kimseler için dersler vardır. Yeryüzünde bulunan rengarenk şeyleri de sizin için yaratmıştır. Şüphe yok ki, bunda da öğüt alan kimseler için ibret vardır. “

Ayetlerden görüldüğü gibi, Allah’ın yeryüzündeki yarattıklarından yararlanması için, insanoğluna akıl verdiği, doğru yola erişenlerin ve Kur’an ayetlerinden dersler çıkaranların da aklı başında bulunanlar olduğu belirtilmiştir. Yani, Allah’ın iyi kulları, iyi ve yararlı insan olmak için, aklını kullanıp, bu ayetlerden “öğüt alıp, ders çıkaranlar” olacaktır denilmektedir. Aklını kullanamayanların bu ayetlerden ders çıkaramayacğı anlatılmaktadır. Kısaca, Yüce yaradan insanoğluna AKLINI kullanmasını emretmektedir. Bu nedenle, Kur’an’da insanoğlu’nun diğer yaratılanlardan üstün tutulduğu belirtilmiştir.

Kur’an’da, Allah’a, Kur’an’a, Peygambere, meleklere ve ahiret gününe iman edilmesi sık sık geçmesine rağmen, “Kadere iman”diye geçen bir ayete rastlamadığımızı belirtmeliyim. Kadere imanın, Kur’an’daki ayetlere de aykırı düşeceği kanaatindeyim. Zira, Kur’an ayetlerinde, Allah insanlara iyi işler yapmayı öğütlemektedir. Dolayısıyla kötülük yapmasını men etmektedir. Bu, çok sayıda ayette de yer almaktadır. Burada, konu ile ilgili bazı ayetleri belirtmekte fayda görüyoruz.

KUR'AN'DA KADER-HAYIR VE ŞER

NİSA SURESİ: 79. Ayet: “ Sana ne iyilik gelirse, ALLAH’tandır. Ne kötülük gelirse, KENDİNDENDİR.”

BAKARA SURESİ: 286. Ayet: “ ALLAH, hiç kimseye gücünün yeteceğinden fazlasını teklif etmez. Herkesin kazandığı sevap KENDİSİNE aiittir. Elde ettiği suç da yine KENDİSİNE aittir. “

ŞURA SURESİ: 30 Ayet: "Size gelip çatan her felaket ELLERİNİZLE işlediklerinizden dolayıdır."

Ayetler gayet açık ve net. Kur’an’ın bütünü okunup incelendiğinde, insanlara iyilik, yardımlaşma, dayanışma, yoksula, yetime, ve akrabalara yardım edilmesini öğütlemektedir. Kur’an, insanları kötü fiil işlemekten men etmektedir.

Makalemizi cuma hutbelerinde okunan Nahl suresinin 90. ayetiyle bitirelim.

“ Allah adaleti, iyiliği, yoksul akrabalara bakmayı buyurur. Fenalığı, hayasızlığı ve taşkınlığı men eder. Dinleyip ve tutasınız diye size öğüt verir.”

Saygılarımla.

Hamdullah Dedeoğlu

30.08.2018

*Kur’an’daki ayetler, Milliyet gazetesinin 1982 yılında din ve dil uzmanlarına hazırlattığı Türkçe çevirisinden alınmıştır.