ALEVİLİK'DE KIZ İSTEME, SÖZ-NİŞAN VE NİKAH ERKANI NASIL YAPILIR?

 ALEVİLİK'DE KIZ İSTEME, SÖZ-NİŞAN VE NİKAH ERKANI NASIL YAPILIR?

Alevilik'de kız isteme ve Dede nikahının nasıl yapıldığı konusunda toplumumuzda bir talep olduğunu tespit ettim. Bu istekleri karşılamak amacıyla herkesin kolayca ulaşabilmesi için teknolojinin de yardımıyla bloğumuzda bu erkanın nasıl yapıldığının yayınlanmasının yararlı olacağını düşündüm. Bu konuda kaynağımız Hüseyin Doğan Dedenin derlediği ve "Garip dede Türbesi Koruma, Onarma ve Yaşatma Derneği"nin yayınladığı "DUA" isimli kitabı olacaktır. Bu çalışmasından dolayı Hüseyin Doğan Dedeye teşekkürlerimi sunuyorum. Kitapta yer alan ilgili bölümü bilgilerinize sunuyorum.

Saygılarımla.

Hamdullah Dedeoğlu

27.12.2023

KIZ İSTEME ERKANI

Her iki ailenin tanışma, görüşmelerinden ve çocuklarının da olumlu kararından sonra, kararlaştırılan gün ve saatte uygun görülen yakınlarıyla birlikte kız evine gidilir. Evlenmeye karar veren gençler için söz-nişan yüzükleri ve uygun görülen takılar karşılıklı olarak alınır.

Erkek tarafının aile büyükleri, toplanma maksatlarının hayırlı bir hizmet için olduğunu açıklar. Aileler arasında alınacak hediyeler için anlaşma sağlanır. Allah'ın emri ortaya konulduktan sonra, alınacak veya verilecek hediyeler yüzünden verilen sözden dönüş olmaz. Çünkü söz verme Alevilik'de ikrardır. İkrarın da inkarı yolumuza göre düşkünlüktür. 

Anlaşma sağlanıp tamamlandıktan sonra, erkek tarafın temsilcisi veya babası serilen postun üzerine edep erkan üzere oturarak kızı ailesinden ister. Bu istekte şöyle denilir:

"Allah'ın emri, peygamberin kavli, İmam Cafer Sadık hazretlerinin içtihadı üzerine ve hazır bulunan cemaatin de tanıklığı ile kızınız ........( ) oğlumuz .....( ) eş olarak istemeye geldik." der ve bunu üç kez kez tekrar eder. 

Kız babası veya vekili cevaben;

"Allah'ın emri başımızın tacıdır. Allah'ın emri, peygamberin kavli, İmam Cafer Sadık hazretlerinin içtihadı üzerine hazır bulunan cemaatin de tanıklığı ile kızımız ..(Fatma'yı)... oğlunuz..(Ali'ye) eş olarak verdim. Allah hayırlı eylesin." diyerek üç kez tekrar eder. 

Her iki ailenin "olur" cevabından sonra dede dua verir:

"Allah, Allah!

İlahi Yarabbi! Senin yüce emrin, peygamberin kavli, Ehlibeyt'in içtihadı üzerine hazır bulunan cemaatin tanıklığı üzerine evlilik yolunda ilk adımı atan, yuvalarını kurmaya başlayan canların niyetlerini dergahı izzetinde kabul, amellerini makbul, ikrarlarını kadim, muhabbetlerini daim eyle."

"Ömürlerine bereket, vücutlarına sıhhat, yuvalarına saadet ve selamet ihsan eyle.

Her iki evladımıza ve ailelerine hayırlı ve uğurlu eyle.

Aralarındaki sevgi ve saygıyı sonsuz eyle.

Yuvalarını mutlu, nimetleri bereketli eyle.

Verdiğiniz ikrardan dönmeyesiniz. 

Pir divanında utanmayasınız. Birbirinizden de usanmayasınız.

Yüce Allah gelecek kazalardan, belalardan emin eyleye.

Ehlibeyt'in katarından ve didarından mahrum eylemeye.

Duası bizden, kabulü  Allah'tan ola.

Gerçeğe Hü.

Duadan sonra aileler birbirleriyle niyazlaşırlar. Evlenecek çocuklar huzura gelir, söz-nişan yüzükleri ve takılar takıldıktan sonra herkesle görüşürler. Kahve, şeker, ikramı yapılır. Şerbet dağıtılır.  Şerbeti içen çocuklarımıza dede "Allah ağzınızı tatlı, gününüzü mutlu, ömrünüzü uzun ve sağlıklı eylesin" diye dua eder.

Kız isteme ve söz-nişan yüzüğü takma töreni sona ermiş olur. (Yöreye ve şartlara göre söz yüzüğü yerine nişan yüzüğü de takılır. Daha sonra ayrıca nişan töreni yapılmaz.)

NİKAH TÖRENİ

Evlenmeye karar veren çiftler, her iki taraf aileleri ile birlikte nikah kıyılacak evde toplanırlar. Nikah, ömür boyu birlikte yaşayacaklarına dair birbirlerine verilen sözdür, yani ikrardır. Alevilik'de boşanma yoktur. Eşini boşayanlar düşkün sayılırlar. Evlenecek olan gençlere bunlar geniş bir şekilde anlatılır.

Dede nikahından önce devletin resmi nikahı yapılmış olmalıdır. Nikah kıyılacak evde dedenin önünde serilen temiz bir seccadenin üzerinde gelin dedeye göre sağ tarafta, damat da sol tarafta aileleriyle birlikte edep erkan üzerine otururlar. 

Dede: "Fahri kainat verelim Muhammed Mustafa  ve Ehli Beytine salavat; niyet ettik çocuklarımızın ahtı nikahlarını kıymaya, Allah günlerini sağlıklı, geleceklerini mutlu eylesin. "

"Resmi nikahlarınızı tamamlamış, dini nikah ahdinizi yerine getirmek üzere burada bulunuyorsunuz. İyi günde, kötü günde, hastalıkta ve hoşlukta birbirinizi sayacağınıza, ölüm sizi ayırana dek iyi geçinip, hiç ayrılmayacağınıza, sizlerden doğan çocuklarınıza iyi bir anne ve baba olacağınıza söz verip aht edeceksiniz. Şu anda anne ve babalarınız dahi kimsenin etkisinde  kalmadan özgür iradenizle karar vereceksiniz. Boşanmak bizim yolumuzda ve erkanımız da yoktur. Çünkü yolumuz, "Öl ikrar verme, öl ikrarından dönme" diyor."

Dede önce geline sorar:

-"Şimdi kızım sana soruyorum; Seni Allah'ın emri, peygamberin kavli, İmam Cafer Sadık hazretlerinin içtihadı üzerine hazır bulunan cemaatin şehadetiyle (tanıklığı ile) seni eş almak isteyen  ...... oğlu ........ eş olarak kabul ediyor musun?"

"Ömür boyu birlikte yaşayacağınıza, birbirinizi seveceğinize, hastalıkta, iyi ve kötü günlerde birbirinize  destek olacağınıza söz verip, ikrar ediyor musunuz? " (Üç kez aynı soru sorulur ve yanıt alınır)

Dede aynı soruyu damada sorar ve ondan da onay aldıktan sonra, anne ve babaya sorar;

-"Anne ve babalar sizler de razı mısınız? Bu evliliği onaylıyor musunuz?"

Anne ve baba : "Razıyız ve onaylıyoruz."

Dede cemaate sorar: " Ey cemaat! Bu evliliğe şehadet eder misiniz?"

Anne, baba ve tanıklar onayladıktan sonra dede; "Allah, Muhammed, Ali bu nikahı mübarek ve hayırlı eylesin, sizleri birbirinize eş olarak nikahladım, her iki aileye de hayırlı, uğurlu olsun."

Dede, evlanecek gençleri el ele tutuşturarak dara kaldırır ve duasını verir. (aileler yerlerinde otururlar.)

"Allah, Allah!

İlahi Yarabbi! Kıydığımız bu nikahı ve birlikteliği mübarek eyle. Eşlerin ömürlerini uzun, sağlıklı ve mutlu eyle.

Dildeki dileklerine, gönüldeki muratlarına vasıl eyle.

Yuvalarını mutlu, nimetleri bereketli eyle.

Aileye, yurdumuza, ulusumuza hayırlı evlatlar nasip eyle.

Aralarındaki sevgi ve saygıyı sonsuza dek daim eyle.

Ağızlarınız tatlı, günleriniz mutlu, ömrünüz uzun ve kutlu ola. 

Soyunuz ve nesliniz yeryüzünde daim ola.

Nikahlarınız kadim, muratlarınız hasıl ola.

Verdiğiniz ikrardan dönmeyesiniz.

Pir divanında utanmayasınız.

Birbirinizden usanmayasınız. 

Yüce Allah gelecek kazalardan, belalardan emin eyleye.

Gelin ile damadı ve buradaki kardeşlerimizi iki cihanda aziz eyleye.

Bu nikah iki evladımıza ve ailelerine hayırlı ve uğurlu ola. 

Ömür boyu mutlu ve huzurlu olmalarını nasip eyleye.

Hazreti Muhammed Mustafa ve Hatice-i Kübra ve Hazreti Ali ile Hazreti Fatma'nın nikahlarının yüzü, suyu hürmetine sizlerinde nikahı kutlu, mutlu ve hayırlı ola.

Ehlibeytin katarından ve didarından mahrum eylemeye.

Duası bizden, kabulü  Allah'tan ola.

Gerçeğe Hü.

Nihahlarınızın hayırlı ve uğurlu olması dileğiyle,

El Fatiha... (Fatiha suresi okunur)

(Nikahı kıyılan gençler önce yere secde ederler ve nikahı kıyan dedenin elini öperler. Sonra da anne ve babalarının ellerini öperler. Tüm cemaatle görüşür ve niyazlaşırlar. Herkes tebrik eder. Böylece nikah tamamlanmış olur.)