18. VE 19. YÜZ YILDA AMASYA KÖYLERİNE İSKAN EDİLEN AŞİRETLER

Amasya, 2020.

18. VE 19. YÜZ YILDA AMASYA KÖYLERİNE

İSKAN EDİLEN AŞİRETLER

Amasya sancağı, Osmanlı devleti döneminde, doğuya ve Kafkasya’ya giden yolların geçiş noktasıydı. Bizans döneminde de aynı konumdaydı. Bu tarihsel stratejik önemini hep korumıuştur. Anadolu’nun batısına ve doğusuna iskan edilen aşiretler Amasya merkezde toplanıp, buradan iskan bölgelerine sevk ediliyordu. Kısaca, kavimlerin, aşiretlerin buluşup harmanlaştığı bir yerdi. 18. ve 19. Yüz yıllarda da kafkaslardan ve doğu’dan gelen aşiret ve cemaatlerin iskan edildiği bir sancaktı. Sayın Salih Kahriman ve Fevzi Gür’ün Osmanlı arşivlerine dayanarak hazırladıkları “ AMASYA NÜFUS DEFTERLERİ 1840 ” adlı belgesel kitaba göre, 18. ve 19. yüz yılda Amasya köylerine iskan edilen aşiretler şunlardır:

--Cihanbeyli aşireti : Gelengiras ( Merzifon'a bağlı Sarıbuğday köyü)) kazası, Loşdiken köyü, 18 hane, 1752.

--Milli aşireti-Hacı Halil bey: Varay kazası, Kışla köyü, 10 Şubat 1766.

--Milli aşireti ve yörük taifesi: Amasya sancağı köyler, 4 Temmuz, 1831.

--Rişvan aşireti : Amasya sancağı, 59 hane, 31 Mart 1850.

--Milli aşireti -İbrahim bey : Ezinepazarı nahiyesi, İlyas köyü, 30 Nisan 1850.

--Çakallı aşireti- Topuzoğlu Bektaş bey : Amasya ve Çorum sancakları. 25 Temmuz, 1860.

--Şeyh Bezenli aşireti-Molla Ahmetoğlu Arif: Gümüş kazası, 24 Şubat 1862.

--Milli aşireti-Dervişoğullarından Mehmet: Geldiklan( Zara-Doğantepe) nahiyesi, GAFARLI köyü. 21 Ocak, 1863.

--Cihanbeyli aşireti-Gökoğlu Mehmet: Göynücek köyü, 27 Aralık, 1863.

--Badıllı aşireti-Mustafa bey : İskilip kazası, 19 Nisan, 1864.

Bu aşiretlerin dışında 4 Nisan 1849 Tarihli bir belgeye göre,  Amasya köylerine iskan edilen HOÇANLI VE TERKANLI aşiretlerinin köylere dağılımı ise,  şöyledir:

HOÇANLI AŞİRETİ: Bulduklu köyü bir hane, Yavru köyü bir hane, Yığılca köyü 6 hane, Yördenik köyü 3 hane, Kürtler köyü bir hane, Boğa köyü 2 hane, Gerne köyü 2 hane, Soma köyü 2 hane, Orta köyü bir hane, Olus köyü (Oluz) 5 hane, Zara köyü 3 hane, İlgazi köyü 2 hane, Kutu köyü 4 hane, Çavuş köyü 2 hane, Böke köyü 4 hane.

TERKANLI AŞİRETİ : Kutu köy 8 hane, Çavuş köyü 4 hane, Musa köyü 5 hane, Büyük Kızılca köyü 5 hane.

Belgede, iskan edilen aşiretlerin göçebe hayatı yaşamamaları için, kendilerine karşılıksız olarak, tohum, öküz ve çiftçilik yapmalarının sağlanması için de arazi verilmesi istenmektedir. (Amasya Nüfus Defterleri 1840, sayfa 44-45, Amasya Belediyesi Yayınları 2012)

Hamdullah Dedeoğlu

19. 06. 2018