17. YÜZYILDA ZİLE’YE BAĞLI ORTAPARE VE YÜZDEPARE KAZALARINDA EHLİBEYT MENSUPLARI

17. YÜZYILDA ZİLE’YE BAĞLI ORTAPARE VE YÜZDEPARE KAZALARINDA EHLİBEYT MENSUPLARI

Osmanlı belgelerinde Ehlibeyt mensupları kayıtlarda “SADAT” ismiyle ayrı bir grup olarak gösterilmiştir. İlk kayıtlara 1571 tarihli Trablusşam ve Hama Tahrir defterlerinde rastlanmaktadır.

Fırat Üniversitesi öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Enver Çakar’ın kaleme aldığı “ 16. YÜZYILDA SURİYE’DE YAŞAYAN TÜRKMENLER “ adlı makalesinde, Salur ve Çoğun Türkmenlerine ait Tahrir defterlerinde, Cemaatler sayılırken, ayrı bir bölümde SALUR kabilesine bağlı Boğayirli cemaati içinde yer alan 12 hane reisinin “ SADAT” (SEYYİD- EHLİBEYT MENSUBU) olarak gösterilmektedir.  1570-71 tarihli Tahrir defterlerinde, Salur Türkmenlerine bağlı aşiretlerin içinde olan Boğayirli Cemaati, 239 hane, 176 bekar erkekten oluşmaktadır. Sadat bölümünde ise, 12 Ehlibeyt hane kaydedilmiştir. Tahrir defterlerinde, sadece vergiye tabi erkekler yazılmıştır.

Yine Seyidlerle ilgili olarak Dr. Musa Sezer’in Başbakanlık arşiv belgelerine göre yazdığı “ 1695 Yılındaki Avarız (Vergi) defterlerine göre. Zile ve bağlı köylerdeki Kabileler “ kitabının Zile Voyvodalığı’na (Sancak) bağlı ORTAPARE VE YÜZDEPARE yörükleri bölümünde, Yüzdepare kazası içinde yer alan KARA FAKILU kabilesi (Aşireti) ile birlikte olan iki SADAT (SEYYİD) ailesi bulunmaktadır. Kara Fakılu aşiretine bağlı sekiz köy olmasına rağmen, Ehlibeyt mensuplarının bulunduğu tek köy KETHUDALU olarak gösterilmiştir.

ORTAPARE kazasında ise, Ehlibeyt mensupları İLBEĞLİ ve TAT KARA ÇESAR aşiretlerine bağlı köylerde 13 hane olarak gösterilmektedir. İlbeğli aşiretine bağlı Kara Sofulu köyünde bir hane, Gümüşdigin köyünde üç hane, Kayalu köyünde bir hane, Kızıllu köyünde dört Ehlibeyt ailesi (hanesi) barınmaktadır. Tat Kara Çesar Tat (Tatalu) aşiretine bağlı Kara Kışla köyünde bir hane, Kavak köyünde ise, üç Ehlibeyt ailesi bulunmaktadır. Kara Kışla köyünün bugün Çorum Ortaköy ilçesine bağlı olan Büyük Kışla köyü, Kavak köyünün ise, Amasya’nın Göynücek ilçesine bağlı olan Kuyulu Kavaklı köyü olduğu tahmin edilmektedir. Ehlibeyt mensuplarının  Soy kütükleri dikkate alındığında, Kuyulu Kavaklı ve Büyük Kışla köyünde yaşayan Ehlibeyt mensuplarından bir kısmının, daha sonra buradan ayrılarak bugün Göynücek ilçesine bağlı olan Koyuncu ve Çulpara köyüne yerleşenler olduğu varsayılmaktadır.

Ehlibeyt ailelerinin kayıtlarını gün yüzüne çıkaran değerli bilim insanları sayın Dr. Musa Sezer ve sayın Yrd. Doç. Dr. Enver Çakar’a selam ve saygılarımızı iletiyoruz.

Saygılarımla.

Hamdullah Dedeoğlu

31.10.2018

***Cevdet Türkay’ın yazdığı “ Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşiret ve Cemaatler” adlı eserde SALUR kabilesi “ Türkman yörükanı taifesinden” İLBEĞLİ kabilesi, “Türkman taifesinden”,

TATALU  kabilesi için de “ Türkman taifesinden” denilmektedir.